Багшийн блог. Нийтлэл 25

Блог нь багшийн оюуны бүтээлийг цахим сүлжээгээр түргэн, хүртээмжтэй хүргэх, түгээх, санал бодлоо хуваалцах шилдэг хэрэгсэл юм. Заах хичээлийн хөтөлбөр, түүний 7 хоногийн хуваарь, лекцийн файл, бие даалтын ажил, ангийн ажил, төгсөлтийн ажил, эссэ, илтгэлийн жагсаалт, тэдгээрийг шалгах, хамгаалуулах хуваарь, ажил хэргийн зар мэдээлэл, вэб сайтуудын хаяг, нийтлэл, хэлэлцүүлгийн нэр зэрэг өргөн хүрээний асуудлыг блогт багтааж болно. Нягтлан бодох бүртгэлийн багшаар сүүлийн жилд ажиллахдаа хуримтлуулсан багахан туршлагадаа тулгуурлаж блог хөтлөхөд баримтлаж болох зарим саналаа хуваалцаж байна. 1. Асуудал шийдвэрлэхэд баримжаалсан гарчиг өгөх. Асар их, эмх замбаагүй мэдээллийн багцаас тулгамдсан тодорхой асуудлыг шийдвэрлэхэд шаардлагатай нэн чухал мэдээллийг оновчтой түүвэрлэн шүүх, цэгцлэн боловсруулахад зөвхөн Таны нийтлэл л ач тусаа хайрлана гэсэн өөдрөг хүлээлт уншигчдын дунд аль хэдийнээ бий болчихсныг мартаж болохгүй. Таны мэргэн санаа, ер бусын гайхалтай мэдлэгийг агуулсан нийтлэлээс хариулалт нь шууд хамаарах олон асуудал шил шилээ даран эргэн тойронд чинь хуримтлагдсан гэж төсөөлөхөд эргэлзэх хэрэггүй. Сониуч зан хүнийг бусдаас ялгаатай байлгаж, оюунлаг, этгээд өвөрмөгц бөгөөд туршин хэрэгжүүлж болохуйц өөдрөг, бүтээх сэтгэлгээ рүү замчлан өгч, өөрчлөгч, шинэчлэгчийн галт бамбарыг атгуулж байдаг. Үзэл бодол, авъяас чадвар, ажил, мэрэгжлийн ач холбогдлын ач тусыг чинь харгалзаж Таны шүтэн бишрэгч, дагагч болсон олон уншигчийнхаа хүрээ, бүрэлдэхүүний чансааг дээрх сониуч хүмүүсээр тэлснээр бүтээх сэтгэлгээний сэлбэлт, дэвшил, хөгжилдөө Та ахиц гаргах боломжоо нэмэгдүүлнэ. Гэхдээ нийтлэлийн гарчиг нь түүний дотоод агуулгаа бүрэн товойлгон илэрхийлсэн байх ёстойг анхаараарай. Таны нийтлэл ач холбогдол, тандалтын тоогоороо дэлхийн шинжлэх ухааны мэдээллийн санд бүртгэгдсэн бол хайлт хийхэд нийтлэлийн гарчиг, агуулгын онцлох үг хэллэгийн өмнө талд фото зураг (image) чинь дагалдан гарч ирсээр байх болно! 2. Зураг хэрэглэх. Блог нийтлэлийнхээ бичгээрх хэллэг, агуулгын томъёололын баяжилтыг аль болохоор зураг дүрслэлээр, уншигчдын сэтгэлд хэсэг хугацаанд хоногшин дурсагдаж байх сонголттойгоор шигтгэн байршуулаарай. Хүн харах, сонсох, амтлах, үнэртэх, хүрэлцэх зэрэг адгуусан амьтанд байдаг дохионы 1 дүгээр системээс гадна дохионы 2 дугаар систем болох гадаад орчныг зураглан хүлээж авч, харилцан дамжуулдаг чадвартай байдгаараа мэдээллийг олон өнцгөөс шүүн тунгааж, нэгтгэн дүгнэж, задлан шинжилдгийг Нобелийн шагналт эрдэмтэн И.П.Павлов нээсэн. Зураг, таталбар, видео бичлэг, бүдүүвч, график, диаграмм, хүснэгт, онч хэллэгийг шаардлагатай газар нь шигтгэн оруулаарай. Ингэснээрээ Дубай хотын амралт чөлөөт цагийн “Гайхамшиг” (Miracle) хэмээх өнгийн цэцэг алаглан ургасан цэцэрлэгт хүрээлэнд гэр бүлээрээ зугаалан алхаж байгаа юм шиг, агуу их Леонардо Да Винчийн бүтээсэн “Мона Лиза” (Жоконда)-гийн учиртайхан харц, үл мэдэгдэм инээмсэглэл, бодлогширлыг агуулсан үзэсгэлэнт царай, далд хадгалагдсан элэглэл, гунигтайхан харцыг бишрэн харж байгаатай адил, хөгжмийн суут зохиолч Людвиг ван Бетховены найз бүсгүй Жулетта Гриччардидаа зориулан бүтээсэн эгшиглэнт аялгуу “Сарны сонат”-ыг сонсож байгаа юм шиг ер бусын, гайхалтай сайхан сэтгэгдлийг Таны нийтлэл уншигчдад төрүүлэх боломжтой. Балчир хүүхдэд үлгэрийн номыг тайлбарлахад бичвэрийг гол төлөв зурагтай хослуулан хэрэглэдэг билээ. Хүний бие бүтцийн зүй (анатоми), биеийн ажиллагаа (физиологи)-ийн лекцийг явуулахад өнгөөр ялгасан зургийн үзүүлэнг нийтлэг ашигладаг. 3. Тасралтгүй бичсээр байх. Сонгосон сэдвийнхээ хүрээнд туурвисан нийтлэлийн академик болоод прагматик ач холбогдол, чанар, хүртээмжээрээ дамжуулан Таны урьд нь олж авсан нийтлэл бичигчийн нэр хүнд, орон зайгаа бусдад хялбархан тавьж өгөхгүйн төлөө Та өөрөө л тэмцэлдэх үүрэгтэй. Таны оюуны бүтээлийг сэтгэлдээ байнга тээж, хүндэтгэж явдаг, ээлжит нийтлэлийг чинь шимтэн уншихаар өглөө эртлэн босч цахим сүлжээгээр хайлт хийсээр байдаг шүтэн бишрэгч, дагагч, хөгжөөн дэмжигч нартаа сард 2-оос доошгүй удаа блог нийтлэлийн бэлэг барихыг хичээгээрэй. Ийнхүү би бичиж нийтэлсээр байна, тиймээс Та нартайгаа хамтдаа байна гэх блогчийн өгүүлэх үг, уйгагүй хөдөлмөр нь суут математикч Рене Декартын “Би сэтгэж байна. Иймээс би оршиж байна” гэж хэлсэнтэй утга адил билээ. 4. Өөрийгөө таниулж, хүлээн зөвшөөрүүлэх. Оюутнууд интернетээр аялж, багш нарын товч анкет, тэд нарын бүтээлийн жагсаалт, нийтлэлийн агуулга, лекцийн файлтай танилцах, энэ талаар харьцуулсан оюуны дүгнэлт хийх, хамт олны дийлэнхийн санал бодол, эцэг эхийн зөвлөмжийг сонсох, өөрийн итгэл үнэмшил, алсын хараатай мэрэгжлийн баримжаандаа тулгуулах замаар Таныг тухайн хичээлийг заах багшаар сонгох болно. Та өөрийн эрдэм судлалын бүтээлийн шинэ санаа, шинэ мэдлэг, хосгүй нээлт, тэдгээрийн шинжлэх ухааны ач холбогдол, хэрэгжүүлсэн үр дүнгээрээ Монголдоо төдийгүй дэлхийн хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдөж танигдсан, мэдээллийн алдартай санд бүртгэгдсэн байх нь чухал. Та өөрөө ч мэдээгүй байхад Таны эрдэм судлалтай танилцахыг хүсэгчид домайн нэрийг чинь ашиглаад англи, орос, япон, араб, солонгос гэх мэтийн олон хэлээр вэб хуудас аль хэдийнээ нээчихсэн, дэлхийд нэр хүндтэй шинжлэх ухааны тайлбар толиуд (Wikipedia, Cyclopaedia)-д нийтлэлүүдийг чинь бүрэн эхээр нь байршуулчихсан  байхыг удахгүй харах болно. Чансаатай ийм бүтээл нь Таны нэрийн хуудас болон замчилж, агуу их яруу найрагч А.С.Пушкиний “Хүний гараар бүтээгээгүй. Хөшөө дурсгалаа босгов, би” хэмээн хэлсэнчлэнгээр хүн төрлөхтний мэдлэгийн санд мөнхрөн үлдэх болно. 5. Гадаад хэл дээр нийтэл бичих. Дэлхийн шилдэг их сургуулиудын алдартай эрдэмтдийн нийтлэл, лекц, хэлэлцүүлгийн дийлэнх англи хэлээр гардаг тул блогоо монгол хэл дээр төдийгүй англи хэлээр хөтөлж түгээх нь зохистой. Ингэснээр өөрийн блог нийтлэлээ дэлхий дахинд таниулж, хүлээн зөвшөөрүүлэх боломжидоо ахиц гаргана. Мөн 2 хөршийн боловсрол, шинжлэх ухаан, техник-технологийн салбараас Монголчуудын суралцах зүйл их байдгийг бодолцох нь чухал. 6. Цэгцтэй байх. Нийтэд ойлгомжгүй, өвөрмөгц, этгээд үг хэллэгийг хэзээ, хаана, хэнд хаяглаж, ямар өнгө аясаар илэрхийлэхээ урьдчилан сайтар эргэцүүлж бодоорой. Аливаа эерэг болоод сөрөг мэдээлэл цахим ертөнцөд геометрийн прогрессоор өсч тархах нь олонтаа байдаг. Шинжлэх ухааны түгээмэл бус, нарийн мэрэгжлийн шинэ үг хэллэг, нэр томъёо, хураангуйлж товчилсон үг хэрэглэхэд хүрвэл тухай бүрд нь товч тайлбар өгөхийг хичээгээрэй. Нийтлэлийг аль болохоор цөөн хуудсанд багтааж, энгийн ойлгомжтой, шинжлэх ухааны орчин цагийн үг хэллэг, томъёолол, үзүүлэн, тайлбар хэрэглэж бэлтгээрэй. 7. Бие дааж бүтээх сэтгэлгээг хөгжүүлэх. Цахим сургалтыг уламжлалт сургалттай алсын зөв хараатайгаар, зохистой харьцааны хувийн жинтэйгээр хослуулаарай. Бие дааж тэвчээртэй сууж ном, сурах бичиг, мэрэгжлийн сэтгүүл унших, агуулгыг нь гараар бичиж тэмдэглэх, эмхэтгэн нийтлэх, компьютер ашиглахгүйгээр олон хувилбарт тооцоолол хийх, ганцаарчилж гүйцэтгэсэн судалгааны үр дүндээ тулгуурлаж шинэ мэдлэг, шинэ санаа бүтээх чадвар эзэмшихэд нь суралцагчдыг замчилж өгөх нь чухал. Гадаад хэлний үг хэллэгийн сан, зөв бичгийн дүрэм, дуу, шүлэг, математик, физик, химийн томъёо цээжлэх сургалтын уламжлалт аргад сөрөг зүйл өчүүхэн ч байхгүй. Зохистой хязгаараас хэтэрсэн цахим сургалт нь суралцагчдыг бэлэнчлэх, идэвхгүй, бүтээлч бус сэтгэлгээнд хөтөлж, тэд нарын хувьд дохионы 1 болон 2 дугаар системээ зөв, бүтээлчээр залж хөгжүүлэхэд нь сөргөөр нөлөөлөх болсон гэж бодох юм. Шинийг бүтээх хуримтлагдсан мэдлэгийн найдвартай нөөц, чадвар өөрт чинь аяндаа мэдрэгдээд эхэлсэн яг тэр цаг мөчөөс л өөрийгөө бусдаас тусгаарлаж гэрийн боловсрол, бие даасан, ганцаарчилсан судалгаанд шамдан орох нь зөв байдаг билээ. Заримдаа өөдрөг зөн совин, итгэл үнэмшилдээ захирагдах шаардлага ч гардаг биздээ? Эдгээр нөхцөл байдлыг харгалзсан байдлаар багшийн блогын бичлэг, агуулга, хэрэглээний хүрээ, зориулалтыг боловсруулж байвал зүгээрсэн гэж бодох юм. Он цагийн урсгал, орон зайн олон хувилбарт хэмжээст шинжлэх ухаан, боловсрол нь өмнөх мэдлэг, туршлагын уламжлалт суурьтаа тулгуурлан өөрчлөгдөж, шинэчлэгдэж, баяжиж, үгүйсгэн хөгжиж ирсэн онцлогтой. Математик, физик, хими, биологи, инженерчилэл зэрэг суурь (тодорхой) шинжлэх ухааны академик агууламжид илүүтэй баримжаалсан, ерөнхий боловсролын уламжлалт сургалт л дээд боловсролын шинэчлэлт, өөрчлөлтийн гол хөдөлгүүр, чиглүүлэгч залуур, хөтөч болох ёстой гэдгийг гадаадын нэлээд эрдэмтэн, судлаач хүлээн зөвшөөрч эхэлжээ. 8. Агуулга, найруулгын алдаагүй байх. Компьютертоо үг зөв бичих, алдаа илрүүлэх программ суулгах нь зохистой. Нийтлэлээ бичих явцад болон дууссаны дараагаар ч түүний агуулга, зөв бичиг, найруулга зүйн алдааг хянаж, залруулж байх нь зохистой. Анзаараагүй шивж оруулсан ганц үсэг, үг, тоо, тооны бүхлийн ба бутархайн хэсэг ч Таныг эвгүй байдалд оруулж болзошгүйг анхаараарай. Дэлгэцэнд оруулсан бичвэр, зураг, бүдүүвч, график, диаграмм, томъёог хараагаараа хэд хэдэн удаа гүйлгэж уншихын зэрэгцээгээр амандаа дуудаж уншихад илүүдэхгүй. Ташаа бичсэн зүйлийг анзаарахгүйгээр зөв бичснээр уншаад өнгөрөх тохиолдол ч гарч байдаг. Нийтлэлийн цар хүрээ нэмэгдэхтэй шууд хамааралтайгаар санамсаргүй алдаа гарах эрсдэл өсдөг. Эргэлзээтэй зүйлийг заавал толь бичиг, нэвтэрхий толиос лавлаж баталгаажуулах эсвэл түүнийг нийтлэлээсээ шууд л хасах нь зөв байдаг. 9. Холбоос ашиглах. Блогийг домайн нэр, URL-аараа дамжуулан идэвхтэй ажиллуулсаар байдаг өөрийн бусад вэб хаягтайгаа холбох боломжтой. Хэрэв Та сонирхвол tyondon.blogmn.net болон tyondon.blogspot.com хаягаар хайлт хийж, миний ашигладаг блогийн нийтлэлүүдтэй танилцаарай. Таны нийтлэлийн шинжлэх ухааны шинэлэг байдал, прагматик ач холбогдол нь дэлхийн түвшинд хүлээн зөвшөөрөгдөхөөр болсон бол Google.com-оор англи хэлээр мэдээллийн хайлт хийхэд ч Таны монгол хэл дээр бичсэн нийтлэл, хэлэлцүүлэг, эссэ, лекц чинь дэлхийн агуу их эрдэмтэд, шилдэг их сургуулиудын судалгааны алдартай баг, Нобелийн шагналтнуудын нэрийн өмнүүр, олон арван (хэд хэдэн зуун) сая үр дүнгийн эхний хуудасны, тэргүүн мөрөөр нэлээд хугацааны туршид илэрч гарсаар байх болно шүү! Нийтлэлийнхээ гарчиг, холбоос, товч утгыг 140 үсгийн тэмдэгтэд багтааж уншигчдад маш түргэн хүргэхэээр бол Та Twitter (жиргээ)-г ашиглаарай. Мөн блогтой нэлээд төсөөтэй вэб сэтгүүл бол Google + (Google plus) байдаг. Түүнийг ашиглаж ямар ч хэл дээр нийтлэл бичихэд уг нийтлэлийн ач холбогдол, чанараас хамаарч Таны фото зургийн хамт интернетээр түгээгдэх боломжтой байдаг. Таны блогийн нийтлэлд амжилт хүсье. Tunteg yondon on twitter; tyondon-google plus; tyondon.com; tyondon.mn; shildeg.net; tunteg yondon | facebook зэрэг хаягаар хайлт хийж, эдийн засаг, санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн математик загварчлал, санхүүгийн мэргэшсэн шинжилгээ, удирдлагын болон зардлын бүртгэлийн загварчлалын талаар бичсэн шинэ санаа, шинэ мэдлэгтэй танилцахыг зөвлөж байна.